Wyn, wiven en woarst yn Theater Sneek

Op donderdag 24 november 2016 vond er een heuse wereldpremière plaats in Theater Sneek. Het boek van schrijver en wijnboer Ilja Gort, De Vrouwenslagerij, is door schrijfster Anja Steegstra bewerkt tot een Fries toneelstuk. Het resultaat: een avondvullend en komisch toneelstuk, uitgevoerd door amateurtoneelgezelschap Teater Snits en geregisseerd door Theo Smedes. Het is tijd voor De Frouljus Slachterij!
Maar eerst heb ik op de vrijdag na de première een interview met de door de wol geverfde amateurspeler, Theo Jager. In dit stuk speelt hij een bijrol als veehandelaar en als politieman Alain Joubert, een rol die in mijn ogen op zeer overtuigende wijze gespeeld wordt. Theo is in het dagelijkse leven werkzaam bij ASR, maar in zijn vrije tijd gepassioneerd toneelspeler. Hij  begon met deze hobby in zijn woonplaats Langweer, totdat hij in 1995 via een toenmalige collega en bestuurslid van Het Snitser Frysk Toaniel gevraagd wordt in te vallen. ‘Het beviel zo goed bij het gezelschap in Sneek dat ik daar ben gebleven’, aldus een bescheiden Theo, die vervolgt ‘daarnaast heb ik een paar keer  gespeeld bij It Huzumer Toaniel, Sult en bij Probe. Maar ambities om dit vak professioneel te gaan beoefenen, heb ik niet hoor. Dat vind ik veel te onzeker allemaal…’ Overigens staat er eind maart 2017 alweer een nieuwe uitdaging op hem te wachten met een rol in het stuk “Amateurs”. Te zijner tijd volgen meer details via www.teatersnits.frl.
Voor degenen die het boek nog niet kennen, een korte toelichting op het verhaal. De Vrouwenslagerij speelt zich af in het slaperige Franse dorpje Salves in het hooggebergte van de Franse Pyreneeën. Boucherie Guy Chevalier, van vader Guy en dochter Bernadette, is the place to be voor de dorpsbewoners om hun dagelijkse portie vlees te halen, en voor hun babbels en roddels. Nadat pa plotseling het loodje legt en Bernadette met haar zeer onsympathieke man Bruno (goed gespeelde rol van Douwe Hoekstra) het hakbijltje overneemt, verdwijnen een aantal ‘kerels die toch niet gemist zullen worden’.  De vier dames die uiteindelijk de slagerij runnen hebben er duidelijk schik in, er wordt heel wat “afgeslurpt”! Tegelijkertijd is 1 van de hardlopers bij de populaire vrouwenslagerij de overheerlijke Franse Merguezworstjes, een specialiteit die het voornamelijk oudere publiek na de voorstelling ook voorgeschoteld zal krijgen…
Anja Steegstra legt mij schriftelijk uit hoe het theaterstuk, in Sneek gespeeld door totaal 12 acteurs, tot stand is gekomen. ‘Ik las het boek en zag er mogelijkheden in om er een theatervoorstelling van te maken. Ik heb toen contact gezocht met Ilja Gort om toestemming te vragen. Hij was direct enthousiast en gaf mij de vrije hand om er een Fries toneelstuk van te maken. Hij had bewondering  voor de manier waarop ik het had geschreven  en heeft zich, samen met zijn vrouw tijdens de première in Sneek, heel goed vermaakt. Hij is trots op het feit dat 1 van zijn boeken nu bewerkt is tot een theatervoorstelling. Een Nederlandse versie van het stuk is overigens nog niet aan de orde.’
Tot slot heb ik nog een gezellig gesprek met Matthie Silvius-Van der Linden. Drijvende kracht en speelster bij de jaarlijkse Bonte Sneeker Avonden en sinds jaar en dag lid van Teater Snits. ‘Krite Snits had destijds nog helemaal geen jonge mensen in hun spelersbestand. Ik heb toen eerst een cursus bij Harry Looper gevolgd, die filmopnames maakte, zodat we onszelf konden terugkijken. Heel confronterend natuurlijk, maar daar leerde je wel veel van. En zo is het allemaal begonnen, nu alweer 39 jaar geleden…’, vertelt Matthie. ‘Uiteraard zijn nieuwe mensen altijd welkom in onze groep van zo’n 25 spelers’, geeft Matthie aan. ‘Om bijvoorbeeld jongeren aan de vereniging te binden en een kans te bieden hebben regisseurs Titia Huisman en Dirk de Vries afgelopen jaar leerzame acteer-workshops gegeven.’
En ze vervolgt ‘Krite Snits is al in 1850 opgericht en Het Snitser Frysk Toaniel is ontstaan in 1948. De toneelgezelschappen zijn 14 jaar geleden gefuseerd onder de naam TEATER SNITS’. ‘2016 is dus het 166e speeljaar... en ik vermoed daardoor 1 van de oudste toneelgezelschappen in Friesland,  mogelijk wel de oudste.’ Na een korte speurtocht op Internet stuit ik op Toneelvereniging Onder Ons uit Leiden, die naar eigen zeggen “De oudste amateurtoneelvereniging van Nederland is, gesticht in 1854.” Hieruit blijkt dat Teater Snits dé oudste amateurtoneelvereniging van Nederland is! Voorlopig zijn ze trouwens nog lang niet uitgespeeld en ik hoop, samen met de 1.100 leden, dat we nog lang van deze ouderwets gezellige avonden in een mooi en uitverkocht Theater Sneek kunnen genieten.
Astrid Koops-Tippersma